Thursday, November 11, 2010

რჩევები ახალბედა მძღოლებისათვის

მართვის მოწმობა უკვე დიდი ხანია (2 წელი იქნება) რაც მაქვს [თეორიული გამოცდა ჩავაბარა 30 დან 30 სწორი პასუხით და პრაქტიკული მე-3-ე ცდაზე. მაგრამ ეს ხომ არ ნიშნავს მართვის სრულყოფილად ცოდნას?], თუმცა საკუთარი ავტომობილის არ ყოლის გამო პრაქტიკული უნარ-ჩვევები ამ დრომდე არ მქონდა. სულ რამდენიმე კვირაა, რაც ავტომობილის საჭეს აქტიურად მივუჯექი და მინდა ჩემსავით ახალბედა მძღოლებს გაგიზიაროთ გამოცდილება.
მე ვმოძრაობ ოპელ ვექტრათი. ასეთი ავტომობილები მრავლადაა ჩვენს ქვეყანაში, ასე რომ ბევრს გამოადგება. ვივარაუდოთ, რომ თქვენს ავტომობილს საჭე მარცხნივ აქვს და ავღწეროთ მართვის მთელი პროცესი. აქსიომა: არავითარ შემთხვევაში, არასდროს და არანაირ ვითარებაში არ დაჯდეთ საჭესთან არაფხიზელი (იგულისხმება ნებისმიერი სახის თრობა ალკოჰოლიდან დაწყებული და სიყვარულით დამთავრებული. ავტომობილი ცხენი არაა და ვერ შეამჩნევს უეცრად გზაზე გადმორბენილ ბავშვს თუ საიდანღაც გაჩენილ ხრამს ან კედელს) პირველ რიგში უნდა მოვხვდეთ ავტომობილში. ამისათვის დაგვჭირდება ავტომობილის გასაღები ან დისტანციური მართვის პულტი, რომელიც ჩაკეტილ კარებებს გააღებს. მიაქციეთ ყურადღება: გასაღები ტრიალებს საათის ისრის მოძრაობის მიმართულებით და არა პირიქით! სალონში მოხვედრის შემდეგ შეეცადეთ კომფორტულად მოერგოთ სავარძელს და საჭეს. ამისათვის სავარძელს მარცხენა მხარეს ქვემოთ და უკან აქვს დასატრიალებელი, რომელიც მას მაღლა და დაბლა სწევს. ხოლო სადღაც იქვე უნდა იყოს რიჩაგის მსგავსი რამე, რომლის ენერგიულად მოქაჩვის მერე სკამის წინ და უკან მოძრაობა იქნება შესაძლებელი.

სტანდარტულად ავტომობილს პედლები ისე აქვს განლაგებული, როგორც ამ სურათზეა. ანუ 1 - გადაბმა (სცეპლენიე), 2 - მუხრუჭი (ტორმუზი), 3 - აქსელერაცია (გაზი). კარგად დაიმახსოვრეთ პედლების კომბინაცია, იმიტომ რომ ხშირად ეშლებათ და მუხრუჭის ნაცვლად აქსელერაციას ადგავენ ფეხს და შედეგი ტრაგიკულია ხოლმე. ავტომობილის დაძვრამდე ყურადღებით შეამოწმეთ სარკეები, გვერდით სარკეში, რომელიც ავტომობილის გარეთაა, კარგად უნდა ჩანდეს გზა. ასევე კარგად უნდა ხედავდეთ ავტომობილის უკანა ხედს სალონში მდებარე სარკიდან. გეთანხმებით, საკმაოდ რუტინული საქმეა, მაგარამ ამაზეა დამოკიდებული თქვენი პატრულთან ურთიერთობის მრავალი დეტალი.


ავტომობილის დაძვრა პირველი და არც თუ ადვილი მანევრია. მთელი 2 თვე შაბათ-კვირას ვვარჯიშობდი ხოლმე ნორმალურად დაძვრაში და ბოლოს ამომივიდა ყელში და დავანებე თავი ავტომობილს საერთოდ. ახლა გაგიზიარებთ ჩემს გამოცდილებას. პირველი, რასაც ვაკეთებთ, ესაა აქსელერაციის ოპტიმალური დონის დარეგულირება. დიახ, ეს რთული პროცესია. გამოცდილი მძღოლები ამას ახერხებენ ძრავის ხმის მიხედვით, ახალბედებმა კი რა უნდა ვქნათ? არის ორი გზა: ტახომერტრი ინდიკატორების პანელზე - რომელიც აჩვენებს რამდენ ბრუნს აკეთებს ძრავი წუთში და იგივე ხმის მოსმენა. ძალიან მაღალი "გაზი" ბრუნვების დიდ რიცხვს იწვევს, ძრავი ბღუის და ავტომობილი მყისიერად წყდება ადგილს, გიკარგავს რა ორიენტაციას. ძალიან დაბალი აქსელერაციის დროს კი ძრავის ძალა არაა საკმარისი ავტომობილის ადგილიდან დასაძვრელად. სადღაც ნახევარსაათიანი პრაქტიკა მინიმუმ საჭიროა, რომ ნორმალური "გაზის" დონე იპოვოთ და რაც მთავარია, დაიჭიროთ. საქმე იმაშია, რომ დაიძვრება თუ არა ავტომობილი, შესაძლებელია ინერციის ძალით ფეხი ან მეტად დააჭიროთ "გაზს" ან სულაც აგეშვათ და ორივე შემთხვევაში მანქანის უჩნაური ქცევა დაბნევას გამოიწვევს. ამიტომ კიდევ ერთხელ გეუბნებით: დაამუღამეთ "გაზის" დაჭერა.
შემდეგი და ნაკლებად რთული მანევრია სიჩქარეში ჩაგდება. ჩავაგდოთ პირველ სიჩქარეში. მაშ ასე
0. ვდებთ გასაღებს ბუდეში (რომელი საჭის დაბლაა სადმე) და ვატრიალებთ წინ (საათის ისრის მოძრაობის მიმართულებით) იმდენად, რომ ძრავი ჩაირთოს.
1.  ვადგავთ "სცეპლენიას" ბოლომდე.
2. სიჩქარის რიჩაგი რბილად გადმოგვაქვს ჩვენსკენ და ვწევთ წინ (უფრო დაწვრილებით ამ პროცესზე: იგულისხმება, რომ თავიდან სიჩქარის რიჩაგი (ანუ ბერკეტი) არის ნეიტრალურ მდგომარეობაში - შუაში. რიჩაგებს ზემოდან ახატიათ ხოლმე რომელი სიჩქარე სადაა, მაგრამ პირველი სიჩქარე მუდამ არის მარცხნივ და წინ. ასე რომ ზედმეტი ძალდატანების გარეშე, ისე რომ მსუბუქი ნახტომით ჩვენსკენ გადმოვიტანოთ რიჩაგი, ასეთივე მსუბუქი ნახტომით ვაწვებით წინ, კაპოტისაკენ)
3. არ ვუშვებთ "სცეპლენიას ფეხს" (ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. წინააღმდეგ შემთხვევაში ძრავი ჩაქრება და ყველაფრის თავიდან დაწყება მოგვიწევს)
4. "გაზის" პედლის საშუალებით ვაღწევთ იმ ჩვენს დამუღამებულ ოპტიმალურ დონეს.
5. ნეეეეელა (ნელა!) ვუშვებთ "სცეპლენიას" ფეხს მანამ, სანამ ავტომობილი მოძრაობას არ დაიწყებს. არავითარ შემთხვევაში არ არეგულიროთ ეს მანევრი "გაზის" პედლით. "გაზი" გეჭიროთ ერთ დონეზე და "სცეპლენიით" არეგულირეთ სიჩქარე: სწაფად წავა? დაადგით ბოლომდე. ნელა წავა? აუშვით ნეელა-ნეელა. ნუ, აშვების სიჩქარესაც დამუღამება უნდა. როგორც ზემოთ ავღნიშნე, მთელი 2 თვე ვეჯახირებოდი. ხან გავარდებოდა მანქანა, ხან ჩაქრებოდა ძრავი.

მორჩა, ბედნიერები ვართ, ავტომობილი დაიძრა. ახლა გადავიდეთ უფრო რთულ მანევრზე: სიჩქარის შეცვლა. საქმე იმაშია, რომ პირველი სიჩქარით ხდება ავტომობილის დაძვრა ან ციცაბო აღმართზე ასვლა. ეს სიჩქარე გზაზე სამოძრაოდ არ გამოდგება. ასე რომ გადავიტანოთ მეორეში. :)
1. დარწმუნდით, რომ ავტომობილი მინიმუმ 10 კმ/სთ სიჩქარით მოძრაობს (სხვანაირად ძრავს გაუჭირდება მეორე სიჩქარის დაძლევა). ამ სიჩქარის მიღწევა შესაძლებელია აქსელერაციის პედლის უფრო მეტად დადგმით.
2. (სწრაფად შესასრულებელი მოქმედებები) აუშვით "გაზის" პედალს. დაადგით გადაბმულობას ფეხი ბოლომდე. მოკიდეთ ხელი სიჩქარის რიჩაგს და მსუბუქად დაწიეთ უკან. 1 ბიჯი - ნეიტრალური, მეორე ბიჯი - მეორე სიჩქარეშია.
3. ნეელა აუშვით გადაბმულობას ფეხი. ასევე ნელა დააწექით "გაზს" - ამ მანევრის სწორად შესასრულებლად დიდი ხნის პრაქტიკაა საჭირო. სწრაფად აშვებული "სცეპლენიე" ძრავის ჩაქრობას იწვევს. ნელა აშვებული - აკარგვინებს სიჩქარეს ავტომობილს და ის ძიგძიგით აგრძელებს მოძრაობას. დაბალი "გაზი" = ჩამქრალი ძრავი. მაღალი "გაზი" = წინ გაჭრილი ავტომობილი.
4. გადაბმულობას როდესაც ბოლომდე აუშვებთ ფეხს, მოაშორეთ ფეხი ამ პედალს. შემთხვევითმა დაჭერამ შეიძლება გაუთვალისწინებელი რამეები გამოიწვიოს.
(ზემოაღნიშნული რამეები არ ეხება იმ მძღოლებს, რომლებიც ავტომატური გადაცემათა კოლოფიან ავტომობილს მართავენ. მათთვის მთავარია სწორად დაიჭირონ "გაზის" დონე)
ესეც ესე. გაჩერებას რაც შეეხება, ავტომობილის გაჩერება ხდება "გაზის" პედლის აშვებით, ნეიტრალურ სიჩქარეში გადართვით და მუხრუჭზე ნეეელა დაწოლით. მუხრუჭზე სწრაფი დაწოლა გამოიწვევს მგზავრების თავის ქნევებს და შეიძლება საკმარისი სიჩქარისას საქარე მინაც გაამტვრიოთ. პატივი ეცით პატრულს და საგზაო ნიშნებს, შეიცოდეთ ქვეითები და გაატარეთ მარჯვნიდან მომავალი ავტომანქანები. დაბოლოს, ნიშნები, რომელიც უნდა გააკრას ახალბედა მძღოლმა უკანა მინაზე.

2 comments:

Anonymous said...

ვა, მე კიდე არ გამჭირვებია...
მამიდაშვილი მამუღამებინებდა გოლფ 3–ზე... აღებითაც საკაიფოდ ვიღებდი (ნუ არ მიქრებოდა) და გადართვასაც კარგად ვაკეთებდი.
ერთირაც მეშლლებოდა, გაჩერებისას "სცეპლენიას" ვუშვებდი ჯერ (ამ დროს მუხრუჭზე ფეხი მედგა) და ძრავი ქვრებოდა.
აი მე2 სიჩქარეში გადმოგდებაზე კდიე ერთს შევასწორებ (ყოველ შემთხვევაში გოლფზე ეგრე იყო):
ბერკეტი ნეიტრალურ მდგომარეობაში ყოფნისას გაწეულია მარჯვნივ, პირველში რო ჩავაგდოთ, უნდა გამოვწიოთ მარცხნივ და მერე წინ. მეორეში ჩაგდებისას თუ ისევ ოდნავ მარცხნივ არ მივაწექით (ანუ არ დავიჭირეთ მარჯვნივ გაქცევისგან) შეიძლება მე4 სიჩქარეში გადავაგდოთ (პირადი გამოცდილებიდან)

გურამი said...

რავა, მარჯვნივ გარბის თუ? აი ამიტომაა კარგი ავტომატიკა რა! :)